اگرچه تاريخ مشهد در حقيقت از پيدايش مشهدالرضا (ع) آغاز مي­شود و بررسي نقش هسته­اي مضجع متبرك حضرت رضا (ع) به عنوان كانون اوليه و عامل پيدايش اين شهر بوده اما بنا بر شواهد ناحيه مزبور بخشي از دشت باستاني توس است كه به دليل اقليم مساعد ، وجود مراتع و چشمه­هاي فراوان ، هزاران سال مسكن و موطن اقوام گوناگون شده است

و با اين وصف در سال­هاي 4-1353.ش يك هيأت مشترك از ديرين­شناسان ايراني و فرانسوي در بررسي اطراف روستا «آبروان» در فاصله 40 كيلومتري شرق مشهد ، موفق به كشف 60 عدد ابزار سنگي گرديدند كه قدمت اين مجموعه هشتصد هزار تا يك ميليون سال پيش برآورد گرديده و قديمي­ترين نشانه انسان ابزار ساز در ايران و آسياي جنوب غربي است. افزون بر اين در چند كيلومتري مشهد ، سنگ نگاره­اي است با نقش حيوانات و انسان­هاي شكارچي كه قدمت آن نقش­ها به دوران نو سنگي مي­رسد.

از سويي وجود تپه نادري در جنوب شهر مؤيد زيستگاهي از هزاره پنجم پيش از ميلاد است كه پيشرفت و تكامل فرهنگي اين منطقه را نشان مي­دهد. همچنين تپه­اي به عنوان الگوي زيستگاهي از هزاره سوم در اين فهرست قرار دارد از هزاره اول پيش از ميلاد چهار محوطه در مشهد توسط باستان شناسان شناسايي شده كه حضور اقوام جديد با ديدگاه­هاي متفاوت را در اين منطقه نشان مي­دهد. بنابر شواهد در آغاز دوران تاريخي ناحيه مشهد رونق و آباداني خود را داشته و به دليل اقامت دراز مدت پارتها در شمال خراسان و استقلال نسبي آن اقوام ، طي بررسي آثار باستاني خراسان تا كنون سه محوطه در اطراف اين شهر شناسايي شده است.